 |
 |
 |
| |
|
|
 |
|
|
 |
| |
|
| |
| |
| Dövrələrdəki Enerji | Güc | Yük |
| |
|
Dövrələrdəki Enerji
Elektrik cərəyanı dövrədən axdığı üçün enerji batareyadan və ya elektrik təchizatından dövrədəki tərkib hissələrə ötürülür. Məsələn, elektrik enerjisi işığa ötürülür və elektrik lampalarını isidir.
Elektrik cərəyanı yükün axmasıdır. Yük dövrə ətrafında axan elektronlar ilə aparılır.
Yük hər hansı bir rezistordan axdıqda bəzi elektrik enerjisi istilik kimi ötürülür.
|
|
Güc
Güc qurğunun hər saniyə ötürdüyü enerji miqdarıdır. O nə qədər çox güclü olsa, hər saniyədə bir o qədər çox enerji ötürür.
Power is measured in joules per second, or watts (W).
Beləliklə, 1 C/san = 1Vt
Bir kilovatt (kVt ) 1000 vattdır.
Çaydan saniyədə 2300 coul enerji ötürür. O, 2300 Vt , və ya 2.3 kVt nominal gücə malikdir.
Radio saniyədə yalnız 12 coul ötürür. O, 12 Vt nominal gücə malikdir.
Elektrik gücü aşağıdakı bərabərlikdən istifadə olunaraq hesablana bilər:
| |
Güc
|
=
|
potensiallar fərqi
|
x
|
cərəyan
|
|
| və ya |
P
|
=
|
U
|
|
I
|
|
| |
(vatt, Vt)
|
(volt, V)
|
(amper, A)
|
|
Məsələn, 230 V kalorifer 5 A cərəyan götürürsə,
P = U I
|
|
P = 230 x 5
|
|
P = 1150 Vt
|
|
Bu bərabərlik ştepselə quraşdırılacaq əriyən qoruyucunun ölçüsünü hesablamaq üçün istifadə oluna bilər.
Əriyən qoruyucu yüksək qiymətli, amma qurğudan keçən cərəyana mümkün qədər yaxın olmalıdır.
Məsələn, 230 V çaydan 2300 Vt nominal gücə malikdir.
|
|
P = U I dəyişdirilə bilər: |
I =
|
P
|
|
| |
|
|
U
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
I =
|
2300
|
|
| |
|
|
230
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
I =
|
10 A
|
|
Ən yaxın əriyən qoruyucu 13 A-dir.
|
|
Yük
Elektrik yükü kulon ( Kl ) ilə ölçülür.
Yüksək gərginlik yüksək güc verir, çünki hər bir elektron daha çox enerji daşıyır. Axan yük miqdarı üçün daha enerji çox ötürür. Bu bərabərlikdə göstərilir.
|
|
Ötürülən enerji
|
=
|
potensiallar fərqi
|
x
|
yük
|
|
| Və ya |
E
|
=
|
U
|
|
Q
|
|
| |
(coul, C)
|
|
(volt, V)
|
|
(kulon, Kl)
|
|
1 amper cərəyan 1 saniyə axırsa, onda 1 kulon yük keçir.
Bu bərabərlikdə göstərilir.
| |
yük
|
=
|
cərəyan
|
x
|
vaxt
|
|
| və ya |
Q
|
=
|
I
|
|
t
|
|
| |
(kulon, Kl)
|
(amper, A)
|
(saniyə, s)
|
|
Bu iki bərabərlik birlikdə götürülə bilər. Birinci bərabərlikdə I x t Q ilə əvəz olunsa, onda alacağıq:
|
Ötürülən enerji =
|
potensiallar fərqi
|
x
|
cərəyan
|
x
|
vaxt
|
|
Və ya
|
E =
|
U
|
|
I
|
|
t
|
|
(coul,C )
|
(volt, V)
|
(amper, A)
|
(coulomb, C)
|
Məsələn, 250 V ventilyator 2A cərəyan aparırsa, 10 dəqiqədə o nə qədər enerji ötürər?
E = U I t
|
|
Vaxt saniyələrlə olmalıdır, beləliklə,
|
|
t = 10 x 60
|
|
= 600 s
|
|
E = 250 x 2 x 600
|
|
E = 300000 J
|
|
|
|
|
|
|
