|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Enerjinin ötürülməsi | Faydalı iş əmsalı | Enerjinin ölçülməsi və dəyərin hesablanması
|
|
Enerjinin ötürülməsi
Evlərə və sənayedə ötürülən enerji elektrik enerjisidir. Bu ona görədir ki, o aşağıdakılar kimi asan ötürülür.
Məsələn, fen elektrik enerjisini istilik və hərəkət (kinetik) kimi ötürür. Enerjinin bəzi hissəsi səs kimi sərf olunur.
|
Faydalı iş əmsalı
Qurğu nə qədər faydalı enerji ötürsə, faydalı iş əmsalı də bir o qədər çox olar.
Səmərəlilik aşağıdakı bərabərlikdən istifadə olunaraq hesablana bilər.
|
Faydalı iş əmsalı =
|
qurğu ilə ötürülən faydalı enerji
Qurğuya verilən ümumi enerji
|
|
|
Məsələn, fen 1000 С elektrik enerjisini 350 С istiliyə, 150 С kinetik enerjini 500 С səsə çevirsə, onun faydalı iş əmsalı aşağıdakı kimi hesablanacaq.
|
Faydalı iş əmsalı
|
=
=
=
|
350 + 150
1000
500
1000
0.5
|
|
Qurğunun ötürdüyü enerji miqdarı asılıdır:
- qurğunun nə qədər müddət işlək vəziyyətdə olmasından
- qurğunun enerjini (öz gücünü) nə qədər tez ötürməsindən
|
|
Enerjinin ölçülməsi və dəyərin hesablanması
Enerji С (coul) ilə ölçülür, amma bu enerjinin kiçik miqdarıdır. Bunun əvəzinə elektrik təchizatı şirkətləri kilovatt-saat adlanan daha böyük ölçü vahidindən istifadə edirlər.
Qurğunun gücü vatt (Vt) və ya kilovattla (kVt) ölçülür.
1 kVt = 1000 Vt
Qurğuya ötürülən enerjinin kilovatt-saatlarının (vahidlərinin) sayı bu düsturdan istifadə olunmaqla hesablanır.
|
Ötürülən enerji
|
=
|
güc
|
x
|
vaxt
|
|
|
(kilovatt-saat, kVt s)
|
|
(kilovatt, kVt)
|
|
(saat, s)
|
|
Bu enerjinin dəyəri bu formuldan istifadə olunaraq hesablana bilər.
|
Ümumi dəyər |
=
|
vahidlərin sayı
|
x |
hər vahidə görə dəyər |
|
Məsələn: paltaryuyan maşın 3 kVt gücə malikdirsə və həftədə 4 saat istifadə olunursa, elektrik enerjisinin bir vahidi 8 qəpik olduqda ümumi dəyər nə qədər olar?
|
İstifadə olunan vahidlərin sayı |
=
|
güc |
x |
vaxt |
|
|
=
|
3 |
|
x |
4 |
|
|
=
|
12 vahid |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ümumi dəyər |
= |
vahidlərin sayı x vahid üzrə dəyər |
|
|
|
= |
12
|
|
x |
|
8p |
|
|
= |
96q
|
|
|
|
Qurğu ilə ötürülən elektrik enerjisinin ümumi miqdarı belə hesablana bilər:
|
Ötürülən enerji
|
=
|
güc
|
x
|
vaxt |
|
|
(coul, C)
|
|
(vatt, Vt)
|
|
(saniyə, san) |
|
Beləliklə, 4 saat işlək vəziyyətdə olan eyni paltaryuyan maşın ilə ötürülən enerjinin miqdarını hesablamaq üçün:
|
Güc vattla |
=
|
3000 |
|
|
|
|
|
|
Vaxt saniyə ilə |
=
|
4 x 60 |
x |
|
60 |
|
|
|
|
=
|
14,400 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ötürülən enerji |
=
|
güc |
x |
|
vaxt |
|
|
|
|
=
|
3000 |
x |
|
14400 |
|
|
|
|
=
|
43,200,000 C |
|
|
|
|
|
|