|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Təqribi rəqəmlər | Onluq mərtəbələr | Əsas rəqəmlər | Təxmini hesablamalar
|
Təqribi qiymətlər
Rəqəm üçün təqribi qiyməti yazarkən bir neçə metoddan istifadə edə bilərik.
1) Ən yaxın tam rəqəmə yuvarlaq etmək
2.4 = 2 ən yaxın tam rəqəm, çünki 2 (iki) 3-dən daha yaxındır.
76.2 = 76 ən yaxın tam rəqəm, çünki o 77-ə nisbətən 76-a daha yaxındır.
7.8 = 8 ən yaxın tam rəqəmə, çünki o 7-ə nisbətən 8-ə daha yaxındır.
Qayda: Vahidlərdən sonrakı rəqəm 5 və ya daha böyük rəqəmdirsə, onda vahidləri yuvarlaqlaşdırın. Əks təqdirdə, vahidləri olduğu kimi saxlayın. Nəzərə alın ki, onluq hissəyə əl vurulmur.
2) Ən yaxın onluğa yuvarlaqlaşdırmaq
13 = 10 (ən yaxın onluq)
68 = 70 (ən yaxın onluq)
25 = 30 (ən yaxın onluq)
Qayda: onluqdan sonrakı rəqəm 5 və ya daha böyük rəqəmdirsə, onda onluğu yuvarlaqlaşdırın.
Bu yolla biz ən yaxın 100, 1000 və s.-ni yuvarlaqlaşdıra bilərik.
1467 |
= 1000 ən yaxın 1000. |
|
= 1500 ən yaxın 100. |
|
Onluq mərtəbələr
Yuxarıdakı kimi eyni qaydaları istifadə edirik, amma onluq nöqtədən sonra hesablamağa başlayırıq.
Məsələn, 3.42 = 3.4 1 onluq mərtəbəyə (1 o.m.)
B ir onluq mərtəbə nöqtədən sonrakı ilk rəqəmdir. Çünki ondan sonra 2 gəlir, o eyni qalır.
6.58 = 6.6 1 o.m.
Çünki 5-dən sonra 8 gəlir, o 6-ya yuvarlaqlaşdırılır.
47.3948 = 47.39 2 o.m.
9 ondan sonra 5-dən aşağı rəqəm gələn ikinci onluq mərtəbədir, belə ki, o eyni qalır.
Qayda: onluq mərtəbəni tapmaq üçün nöqtədən sonrakı rəqəmləri hesablayın. Əgər ondan sonra 5-dən aşağı rəqəm gəlirsə, o olduğu kimi qalır. Əks təqdirdə, o yuvarlaqlaşdırılır.
3.98 = 4.0 1 o.m.
Çünki 9 rəqəmi 10-a yuvarlaqlaşdırılıb, bu da 3-ü 4-ə edib. Nəzərə alın ki, 0 b dəfə lazımdır.
|
Əsas rəqəmlər
4) Əsas rəqəmlər (ə.r.)
Tam rəqəmlər üzrə misallar
129 = 100 1 ə.r.
129 = 130 2 ə.r.
3684 = 3680 3 ə.r.
Nəzərə alın ki, biz saydakı birinci rəqəmdən hesablamağa başlayırıq. Qalan rəqəmlər 0 ilə əvəz olunmalıdır, yoxsa mərtəbə qiymətini itiririk.
45793 = 50000 1 ə.r.
Onluqlar üzrə misallar
0.0047 = 0.005 1 ə.r.
Nəzərə alın ki, birinci sıfır olmayan rəqəmdən hesablamağa başlayırıq.
0.07649 = 0.076 2 ə.r.
Qalan rəqəmlər sıfırla əvəz olunmur.
|
Təxmini hesablamalar
Cavabı hesablayarkən sayları 1 ə.r. yuvarlaqlaşdırırıq. Sonra hesablamanı mümkün qədər sadə etmək üçün ən yaxın uyğun sayı istifadə edirik.
Misal:hesablayın 19.6 ÷ 3.28
19.6 = 20
|
|
3.28 = 3 |
(1 ə.r.) |
|
|
19.6 ÷ 3.28 = 20 ÷ 3
|
(1 ə.r.)
|
21 ÷ 3 = 7
|
(21 daha uyğundur)
|
Təqribi rəqəm 7-dir. |
|
Qeyd: Təqribi rəqəmlər həmişə kalkulyatorda hesablamalar aparılan zaman cavabı yoxlamaq üçün istifadə olunmalıdır. Onlar həm də imtahanda xüsusi sual kimi soruşula bilər. |
|
|
|