skoool™.com
 

 
skoool updates
skoool-un dərslərinə tez keçid.

Mikrodalğalar

Fotosintez prosesində yarpağın rolu

Elektromaqnit radiasiyası

 

« geri 
Ədəd (orta) – Onluq ədədlə

Mərtəbə vahidləri | Onluq kəsrlərin toplanması və çıxılması | Onluq kəsrlərin vurulması | Onluq kəsrlərin bölünməsi | Digər Əməliyyatlar
 

Mərtəbə vahidləri

Onluq kəsrdəki rəqəmlər ədəddə olan yerindən asılı olaraq mövqeyə malikdirlər.

Rəqəmlərin yerləşmə mövqeyi aşağıdakı başlıqlarla verilir:

Başlıq

Onluq

Tam

.

Onluq hissə

Yüzlük hissə

Ədədlər

6

5

.

2

5

Birinci rəqəm beş, tamdır, çünki o tam sütunundadır.

İkinci rəqəm beş yüzlük sütununda olduğuna görə beş yüzlükdür.

Onluq kəsrləri işləyərkən rəqəmləri düzgün sütunlarda yazmaq vacibdir.

 

Onluq kəsrlərin toplanması və çıxılması

Qayda: Onluq kəsrləri toplamaq və çıxmaq üçün hər bir mərtəbəni ona uyğun mərtəbənin altında yazmaq lazımdır.

Misal: 6.23 + 17.58 + 0.452

 
6
.23  
 
17
.58    

 +

0
.452  
 
24
.262    

Əks təqdirdə, tam ədədlər kimi eyni üsulla toplayırıq və çıxırıq.

45.37 – 3.76
45.37
   

 -

3.76
 
 
41.61
   

 

Onluq kəsrlərin vurulması

a. Qısa vurma

4.5 x 7 =
4
.5  

 x

 
 7
 

31

.5  

Tam ədədlər kimi eyni üsulla, amma sona çatan kimi vergüldən sonrakı rəqəmlərin sayı qədər sağdan sola sayıb vergül qoymaq lazımdır.

b. Uzun vurma

4.32 x 5.2

432 x 52 = 22464 kimi götürün.

Bunu tam ədədlərin uzun vurulması kimi edirik. Sonra cavabda onluq nöqtəni qoyuruq, aşağıdakı kimi.

4.32-də nöqtədən sonra iki rəqəm var.

5.2-də nöqtədən sonra bir rəqəm var.

2+1 = 3, cavabda nöqtədən sonrakı rəqəmlərin sayını verir.

22.464

4.32 x 5.2 = 22.464
 

 

Onluq kəsrlərin bölünməsi

a. Onluq kəsri tam ədədə bölmək
Tam ədədləri bölmək kimi eyni üsulla edilir, amma cavabda onluq nöqtəni qoyuruq.

Misal: 12.45 ÷ 5
= 2.49
 
     long_division_2.49  
   
    ^
 
    Sırada nöqtə

b. . Onluq ədədi onluq ədədə bölmək

6.25
÷
0.5
= 12.5
x 10
  x10
 

0.5-i 10-a vurmaqla tam rəqəm ala bilərik. Bunu həmçinin 6.25 ilə də edə bilərik.

62.5 ÷ 5 = 12.5

Qayda: Onluq ədədə bölmək üçün biz onu 10-a, 100-ə …….. vurmaqla böləni tam ədədə çevirib bölmə prosesini yuxarıdakı kimi davam etdiririk.

Bizdə qalıq qala bilər: 17 ÷ 4 = 4.25


long_division_4.25   Onluq nöqtədən sonra istədiyimiz qədər sıfır əlavə oluna bilər və tam ədədlər kimi bölməyə davam edirik.


 
Digər əməliyyatlar

Onluq kəsrlərin 10, 100,… vurulması

5.76 x 10 = 57.6

  165.8 ÷ 10 = 16.58
5.76 x 100 = 576.0   165.8 ÷ 100 = 1.658


Qeyd: Onluq kəsrləri mərtəbə vahidlərinə vurduqda, vergülü sıfırların sayı qədər sağa, böldükdə sola çəkmək lazımdır.

5.76 x 1000 = 5760.0   165.8 ÷ 1000 = 0.1658
(nöqtə 3 mərtəbə sağa hərəkət edir)   (nöqtə 3 mərtəbə sola hərəkət edir)

Onluq kəsrin adi kəsrə çevrilməsi

.

Onluq

Yüzlük

0.25

=

0.

2

5

Onluq kəsri oxuduğumuz kimi yazaq və ixtisar edək:

0.25 = 25/100 = ¼


Copyright ©2015 Edumedia LLC 
skoool haqqında   Tərəfdaşlar haqqında  Toxunulmazlıq və Təhlükəsizlik
EDUMEDIA şirkəti tərəfindən adaptasiya olunub.