skoool™.com

ƏəIıĞğÖÖŞşÇçÜü skoool™.com

skoool-un dərslərinə tez keçid.

Mikrodalğalar

Fotosintez prosesində yarpağın rolu

Elektromaqnit radiasiyası

« geri

Reaksiyaların sürəti (Yuxarı)

Reaksiyanın sürətinin ölçülməsi | Reaksiyanın sürətinə təsir edən amillər | Sürətlərin müqayisəsi

Reaksiyanın sürətinin ölçülməsi

Müxtəlif reaksiyalar müxtəlif sürətlərdə gedir.

Paslanma çox yavaş gedən reaksiyadır, partlayış çox sürətli reaksiyadır.

Kimyəvi reaksiya məhsulun əmələ gəldiyi sürəti və ya reagentlərin istifadə olunduğu sürəti ölçməklə aparıla bilər.

Natrium-tiosulfat məhlulu hidroxlor turşusu ilə reaksiyaya girəndə məhsullardan biri kükürddür. Bu mayeni tutqun edən sarı çöküntü kimi yaranır.

Bu reaksiyanın sürəti kükürdün əmələ gəlməsinə sərf olunan vaxt ilə ölçülə bilər, beləliklə, reaksiya kolbasının aşağısında olan kağızın bir hissəsi üzərində çəkilmiş tünd çarpaz artıq görünmür.

rates_reaction

Bu üsul reaksiyanın son nöqtəsini ölçür.

Qaz yaranırsa, yaranan həcm müntəzəm vaxt intervallarında qaz çiləmə cihazından istifadə etməklə ölçülə bilər, beləliklə, reaksiyadakı sürət izlənə bilər.

Nəticələrin qrafiki sonra çəkilə bilər.

Məs. maqnezium + hidroxlor turşusu maqnezium xlorid + hidrogen

rates_reaction_3 11.13_graph1

Başlanğıcda sürət daha çoxdur, çünki daha çox reaksiya hissəciyi iştirak edir.

İlk dəqiqənin sürəti dəqiqədə 14 sm³ dir.

Reaksiya nə qədər sürətli olsa, əyri bir o qədər dik olar.

Reaksiya sona çatdıqda əyri yastılaşır. Artıq qaz yaranmır, çünki reagentlərdən biri və ya hər ikisi istifadə olunub.

Oxşar üsul kütlənin itkisini hesablamaqdır, belə ki, qaz müntəzəm vaxt intervallarında reaksiya qabından uçur. Kütlədə itkinin vaxta qarşı qrafiki çəkilə bilər.

Reaksiyanın sürətinə təsir edən amillər

Kimyəvi reaksiyanın baş verməsi üçün hissəciklər:

Bir-biri ilə toqquşmalı
və
Reaksiyaya girmək üçün kifayət qədər enerjiyə malik olmalıdırlar

Hissəciklərdə olmalı olan enerjinin minimum miqdarı aktivləşdirmə enerjisi adlanır.

Sürət verilmiş vaxtda uğurlu toqquşmaların sayından asılıdır.

Kimyəvi reaksiyanın sürət artır:

Temperatur artdıqda. Temperaturun artması hissəciklərin sürətini artırır, onlar daha tez toqquşurlar. Onlarda həm də çox enerji vardır, belə ki, daha çox toqquşma uğurlu olur.
Həll olunmuş reagentlərin konsentrasiyası və ya qazların təzyiqi artiqda. Verilmiş həcmdə daha çox hissəcik vardır, beləliklə, onlar bir-biri ilə toqquşurlar.
Bərk reagent kiçik hissələrə bölünür. Bu onların səth sahəsini artırır, beləliklə, hissəciklər üçün toqquşmağa yer çoxalır.
• Katalizatordan istifadə olunduqda. Katalizator kimyəvi reaksiyanı sürətləndirən, amma özü reaksiya zamanı iştirak etməyən maddədir. Bu təkrarən istifadə oluna bilər. müxtəlif reaksiyalarda müxtəlif katalizatorlar lazım olur.

Kimyəvi reaksiyaların sürətinin artırılması sənayedə vacibdir, çünki bu xərcləri aşağı salmaqda kömək edir.

İsti dəmir katalizatoru ammonyak almaq üçün Haber Prosesində istifadə olunur.

İsti platin katalizatoru nitrit turşusunun istehsalında istifadə olunur.

Sürətlərin müqayisəsi

Aşağıdakı qrafik səth sahəsinin reaksiyanın sürəti üzərində olan təsirini araşdırmaq üçün təcrübənin nəticələrini göstərir.

Kalsium karbonatın (mərmər parçaları) böyük hissələri hidroxlor turşusu ilə reaksiyaya girir və karbon dioksid qazı ayrıldığına görə kütlədə itki hər dəqiqə ölçülür.

Kalsium karbonat + hidroxlor turşusu kalsium xlorid + karbon dioksid + su

Reaksiya sonra eyni həcm, turşu konsentrasiyası və eyni mərmər qırıntıları kütləsindən istifadə olunaraq təkrarlandı.

Yeganə fərq parçaların kiçik olmasında idi, belə ki, böyük səth sahəsinə malik idilər.

rates_rxn4

Dik əyri ilə göstərildiyi kimi kiçik hissələr daha sürətlə reaksiya verir.

Bu reaksiya böyük hissələrə nisbətən tez bitir.

Hər iki reaksiyada kütlə itkisi eynidir, 2 q karbon dioksid, eyni mövqedə bərabərləşir. Bu ona görədir ki, hər iki eksperimentdə reagentlərin sayı eyni idi.

Copyright ©2015 Edumedia LLC
skoool haqqında Tərəfdaşlar haqqında Toxunulmazlıq və Təhlükəsizlik
EDUMEDIA şirkəti tərəfindən adaptasiya olunub.